Son zamanlarda asayiş haberlerinin ana materyallerinden biri olan akran zorbalığı hepimizi tehdit etmeye devam ediyor. Aynı yaş aralığında veya aynı statüde olan kişilerin birbirlerini kırması kızdırması, utandırması gibi nefret eğilimli her türlü fiiliyatın genel adı olan akran zorbalığı bazen okullarda çocukların bazen de iş hayatında yetişkinlerinin en büyük sorunlarından biri olarak ortaya çıkıyor.
Eğitim ve iş hayatındaki başarı için önemli bir gereklilik olan huzur ortamı çoğu zaman akran zorbalığına kurban gidiyor. Zorbalığa uğrayan öğrenci veya çalışan hem verimini kaybediyor hem de yeni şeyler öğrenme konusunda ciddi sıkıntılar ile karşı karşıya kalıyor. Bunun yanında da zorbalığa uğrayan kişinin mental sağlığı da ciddi anlamda etkileniyor.
Zaten enflasyon ve alım gücü bazlı zor bir dönemden geçen aile bireyleri okullarında veya iş yerlerinde de huzur ortamı yerine karşısındakinin periyodik ve bilinçli saldırısı ile karşı karşıya kaldığında, hayat o kişi için iyiden iyiye çekilmez oluyor. Konuyla alakalı konuşan Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Uzmanı Emirhan Karaduman: ‘Nefret içeren her türlü fiiliyat zorbalık anlamına gelebilir. Bunu eğitim ile aşmak zorundayız’ diye konuştu
Potansiyeli ortaya çıkaran durumlar var
‘Zorbalık yapma eğilimleri olan kişiler bazı şartlarda bunu daha kolay ve net şekilde yapar’ diyen Emirhan Karaduman: ‘‘ İş hayatında yeni bir atama alan, okul hayatında yeni bir okula gelen veya sınıf değiştiren kişiler sönük ve utangaç bir profil sergilerlerse bu verilen görüntü zorbalık yapma eğiliminde olan şahsın adeta elini güçlendirir, iştahını kabartır. O kişinin içindeki şiddet uygulama potansiyeli şartların uygun olduğunu düşünerek ortaya çıkar’’ diye konuştu.
O duyguyu tanır
‘Genelde zorbalık yapan kişi daha önce bu duyguyu yaşamıştır’ diyen Karaduman: ‘‘ Karşıdakine zorbalık yapan şahıs genellikle daha önceki hayatının bir bölümünde kendisi de bu türden bir şiddete maruz kalmış biri olur. Bu abisi, babası, annesi yada kurumsal iletişimi olan bir kişi tarafından ona yaşattırılmış olabilir. Yani şiddet uygulandığında karşıdakinin hissettiği duyguyu tanır. Genellikle zorbalık yapan kişilerin ortak noktası budur’ ifadelerini kullandı.
Aynı seviyedeki kişiler arasında görülüyor
Akran zorbalığının aynı gelir düzeyinde olan kişiler arasında daha çok görüldüğüne vurgu yapan Karaduman: ‘‘ Yakın veya aynı gelire sahip kişiler, aynı makamda olan kişiler veya birbirleri ile yakın statüde konumlanmış şahıslar arasında daha çok görülen akran zorbalığı üst-alt arasında yada amiyane tabirle zengin-fakir arasında çok rastlanılan bir durum değildir. Sosyal medyada bile kendinden daha farklı bir statüde olan birisine zorbalık yapan kişi sayısının çok düşük olduğunu görüyoruz’’ dedi.
Diziler filmler etkili
Psikolojik Danışman Emirhan Karaduman: ‘‘ Dizi veya filmler gibi kitle yayın araçlarında servis edilen yapımlar akran zorbalığında önemli bir role sahip oluyor. Özellikle okullarda, mahallesindeki çatışmadan galip gelen bir gencin veya iş hayatında kazanmak için diğer meslektaşlarını ezen bir iş insanının yaşantısını izleyen çocuklar sabah olup okullarına geldiklerinde akşam televizyonda gördüklerinin doğru olduğunu düşünerek hareket ediyorlar. Bu aslında en temel etmenlerden birisi. Bunu engelleyebilirsek birçok şeyi başarmış oluruz. Ayrıca aynı film veya kitle yayınlarında değerler eğitimi bazlı yayınlar yapılsa veya o yapımlarda bu değer yargılarına riayet edilse çok farklı olur. Ama tabi kitle iletişim araçlarında bu tarz yapımları görmemiz pek mümkün görünmüyor’’ dedi
Tek yol eğitim
Akran zorbalığının yasalar içinde ağır cezai müeyyideler içeren bir suç olmadığına vurgu yapan Emirhan Karaduman: ‘‘ Bu bir suç evet, ancak ağır cezası olan bir suç değil. O yüzden bu suçtan ceza verilse bile caydırıcılık noktasında şahıslara gerekli etkiyi göstermiyor. Bu noktada en etkili ve önemli gereklilik eğitim. Ailede başlayan değerler eğitimi ve duygu eğitimi kişinin hayatında nasıl biri olacağını şekillendiren çok önemli olgular. Ebeveynlerin çocuklarına bu bahsi geçen eğitimleri yaşatarak, göstererek ve anlatarak edindirmesi oldukça elzem’’ ifadelerini kullandı.
Ayrı ders saatleri düzenlenmeli
‘Aileden sonra da öğretmenin ve okulun bu noktada sorumlulukları var’ diyen Emirhan Karaduman: ‘‘ Seminerler, slaytlar veya kısa filmler ile çocukların zorbalık yaptıklarında karşıdakinin neler hissettiğini öğrenmesi sağlanmalı. Bunun için gerekirse müfredat ile ülke genelinde, gerekirse de okullar özelinde ayrı ders saatleri düzenlenmeli. Çocuklardaki eğitim ve öğrenim başarısını doğrudan etkileyen zorbalığa maruz kalma konusunu bu şekilde çözmezsek bundan sonraki süreçte de eğitim anlamında sıkıntılar devam edecektir’ dedi.
Selim Çelik