Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin, döviz kurunda yaşanan krizle ilgili olarak son bir yılda birden çok uyarıda bulunduklarını hatırlattı. Doların bir ayda yüzde 27 artış gösterdiğini belirten Başkan Çetin, birçok sektörde artan maliyetlerin büyük sıkıntılar yarattığını söyledi. Yaşanan sarsıntıya rağmen ülke gündeminde halen ekonominin yeterince konuşulmadığına değinen Başkan Çetin, gazetelerin ekonomi sayfalarında reklam haberleri yer aldığına vurgu yaptı.
TERS DALGA TÜRKİYE’Yİ ETKİLER
ATSO olarak kendilerinin görevinin, üyelerin sorunlarını dile getirmek olduğunun altını çizen ATSO Başkanı Çetin, yaşanan döviz kuruyla ilgili olarak geçtiğimiz aylarda meclis kürsüsünden yaptığı hatırlatmaları anlattı. Doların 3 lira ile 4 arasında inişli çıkışlı olduğu 2017 yılı ve 2018 yılının ilk 7 aylık süresi itibari ile meclis toplantısında sıcak para konusunu gündeme getirdiklerini belirten Çetin, o tarihte dünyada yaşanabilecek olan ters bir dalganın Türkiye’ye etkileyebileceğini ve bu konuda risklere karşı dikkatli olunmasını söylediğini ifade etti.
DÖVİZ KESİLİRSE ZORA DÜŞERİZ
Bir yıl önce her şey yolundayken uyarılarda bulunarak, “Döviz yarın kesilirse zor duruma düşeriz, dikkatli olalım demişiz” dediklerinin altını çizen ATSO Başkanı Davut Çetin, Eylül 2017 meclis toplantısında, Dolar 3,53 lirayken sektörlerimizin vergi indirimi ve desteklerin devam etmesini istediklerini hatırlattıklarını söyledi. Çetin, o dönem devlette yaşanan bütçe açığının yüksek olmasından dolayı bu açıklarla, kredi garanti desteklerinin devam edemeyeceğinin altını da çizdiğini söyledi.
SIK SIK UYARILARDA BULUNDUK
Dövizde artış olmadığı dönemlerde sık sık meclis kürsüsünden uyarıda bulunduklarına da vurgu yapan Başkan Çetin, Ekim 2017 yılında cari açığın kolay finanse edildiğini, kredi teşvikinin sağlanarak vergi indirimi yapılmasına karşılık, 2018 yılı için içerde ve dışarıda bu kadar rahat olunmayacağı yolunda uyar yaptıklarının altını çizdi. 1 doların 3,92 olduğu Kasım 2017 tarihinde dövizde, enflasyonda ve faizde istikrar istediklerini de hatırlattıklarına değinen Çetin, bunun için ya kısasa vadede yüksek faiz ile yabancı sermayenin çekilmesi ya da hızlı bir şekilde yapısal reformların gerekliliğine değindiklerine vurgu yaptı.
MERKEZ BANKASI FAİZ ARTTIRMADI
Biz geçen yıl Dolar, 3.40’lardayken riski görüp uyarmaya başladık, dolar arttıkça biz daha fazla uyarı yaptık. Merkez Bankası, Mayıs ayına kadar faiz artırmadı ve piyasa ile inatlaşmayı tercih etti” diye konuşan Başkan Çetin, “Dakikaların önemli olduğu bir devirde Merkez bankası bir hafta gecikmeyle, ertesi pazartesi harekete geçti. Merkez Bankası Başkanı 3 milyar dolarlık döviz takası anlaşması için Katar’a gitmiştir. İçerde şahıs hesaplarında 84 milyar dolar vardır. TL’ye güven sağlansaydı, bunun 15-20 milyarı satılırdı ve bu kadar sorun yaşanmazdı” diye konuştu.
SEKTÖRLERDE MALYETLER UÇTU
Piyasada sorunların artarak devam ettiğine de değinen ATSO Başkanı Çetin, “Döviz dışında maliyet artışlarından ciddi bir yakınma var. Birçok sektörde maliyetler uçmuş durumdadır. Elektriğe ve akaryakıta yüzde 30 civarında zam geldi. İlaç, yem, demir gibi dövize bağlı bütün girdilerin fiyatı arttı.
Kur artışı doğudan maliyetlere yansıdı. Demir gibi temel girdinin fiyatı Dolarla birlikte arttı. İnşaat komitemiz bu konuda yakınmaktadır. İnşaat sektörü 200’e yakın sektörü sürükleyen, iç piyasaya ve konut kredisine çok bağımlı bir sektör. Dövizde artış inşaat gibi sektörleri bir taraftan maliyet yönüyle, diğer taraftan talep yönüyle vurmaktadır” dedi.
TAKİBE DÜŞEN KREDİ YÜZDE 3
“Dövizdeki sarsıntı olmasaydı, bu yıl Antalya için çok daha güzel bir yıl olacaktı” diyen Çetin şunları söyledi: “Temmuz ayında konut satışlarında Antalya büyük iller arasında 5 bin 423 konut satışı ile en iyi performansı gösterdi. Antalya'nın mali durumuyla ilgili elimizdeki son veriler Haziran ayına ait. Takibe düşen kredi oranı Antalya'da yüzde 3 oranında, tüketici kredilerinde diğer illerden biraz yüksek, fakat sektörel kredilerde henüz önemli bir sorun yok. KDV ve ÖTV tahsilatına baktığımızda Temmuz sonu itibarıyla Türkiye’de artış yüzde 10, Antalya’da yüzde 17 arttı. Antalya tarımında düşük sezon dönemindeyiz, buna rağmen temmuz ayında Toptancı Hale gelen ürün ortalama fiyatı yüzde 70 arttı, fakat ürün miktarı yüzde 30 azaldı. Özellikle domateste, tuta böceği nedeniyle üretim kaybı yaşandı.”