Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır şubay ayı olağan meclis toplantısında konuştu. Çandır son bir yılda sıkça gündemde olan doğal afetler, maden kazaları ve ekonomik zorluklar hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Çandır, bu olayların uzun yıllardır ülke gündemini meşgul ettiğini belirtirken, özellikle maden kazalarının çevre felaketlerine yol açabilecek bir tehlike oluşturduğuna dikkat çekti. Kentlerinde yaşanan sel felaketlerinin ve iklim değişikliğinin giderek artan etkilerine vurgu yaparak, alınması gereken tedbirlerin önemine değindi.
Gündemden düşmeyen iki şey var
‘’Son bir yıldır gündemimizden hiç düşmeyen iki olay var. Her ikisi de canımızı derinden yakan etkiler yaratmaktadır’’ diyerek sözlerine başlayan ATB yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır: ‘‘ Bunlardan ilki, doğal afetler ve maden kazalarıdır. Bütün dünyada yaşanan bu tür olaylar nedense bizde facialar yaratmaktadır. Hepimiz son derece üzülüyor, kalan sağlar olarak rahmetler diliyor ve geçmiş olsun mesajları paylaşıyoruz. İkincisi de yaşamakta olduğumuz ekonomik zorluklardır. Sadece ücret ve maaşla geçinenler değil üretim ve ticaret yapanlar da bu zorlukları iliklerine kadar yaşamaktadırlar. Aslında bu iki olay sadece bir yıldır değil, uzun yıllardır başımıza gelmektedir. Hayati derecede öneme sahip bu sorunlar gündemimizin ilk sıralarında yer almalıdır. Erzincan İliç’te yaşanan siyanürle altın çıkarma madeninde yaşanan ve 9 evladımızın hala toprak altında olduğu facianın nesillere yayılacak bir çevre felaketi yaratması tehlikesinden bahsediliyor ve Çernobil’den beter bir tehlike ile karşı karşıyayız deniyor. Üzülmenin ve kahrolmanın ötesinde artık hepimiz tüm madenler ve ocaklar için etkili tedbirler almalıyız ve daha duyarlı olmalıyız. Kentimizde her aşırı yağışta başımıza gelen sel felaketini bir kez daha yaşadık. Maalesef can kaybının da yaşandığı bu felakette hem şehrimiz hem de tarım alanlarımız büyük zarar gördü. Hepimizin bildiği bir gerçek de bu tür iklim olaylarının giderek artan şiddette devam edeceğidir. O halde şimdiye kadar geç kalmış olsak da bugünden yapmamız gereken, gelecek aşırı yağışlar ve iklim değişikliği için etkili tedbirler almaktır’’ dedi
Her adaya aynı yakınlıktayız
Yerel seçimlere de değinen Çandır, seçim sürecinin barış ve kardeşlik içinde geçmesini umut ettiğini ifade etti. Demokrasinin önemine vurgu yaparak, farklı tercihler olsa da ortak amaçların ön planda olması gerektiğini belirtti ve adaylara eşit yakınlıkta olduklarını vurguladı. Çandır: ‘‘Önümüzde bir yerel seçimimiz var. İnşallah şimdiye kadar olduğu gibi bu seçimimizi de barış ve kardeşlik içerisinde yaşayacağız. Seçimler demokrasinin son kalesidir ve nihai tercih anlarıdır. Milletimiz ve devletimiz için en hayırlı tercihlerin yapılacağına olan inancım tamdır. Bizler tabii ki farklı oy tercihlerinde bulunmaktayız. Ama amaçlarımız ortaktır. Esas olan da bu ortak amaçlarımızdır. Dolayısıyla temsil ettiğimiz üyelerimize ve kurumlarımıza olan sorumluluklarımız, bireysel tercihlerimizden her zaman daha önemli ve öncelikli olmuştur. Bu anlayışımız gereği her seçimde olduğu gibi bu seçimde de tüm adaylara aynı yakınlıktayız’’ ifadelerini kullandı.
Antalya Türkiye ortalamasından kötü
Ekonomik duruma da değinen Çandır, Antalya'da kurulan şirket sayısında ve kredi büyümesinde yaşanan düşüşlere dikkat çekti. Çandır, özellikle reel olarak tarım kredilerinde azalma olduğunu belirterek, sektörün zor günler yaşadığını dile getirirken: ‘‘2023 yılı toplamında kurulan şirket sayısı ülkemizde % -8 azalmışken kentimizde bunun iki katı azalmıştır. Kapanan şirket ise ülkemizdeki %12’lik artışa karşılık bizde %27 artmıştır. 2023 yılında toplam kredi büyümesi ülkemizde %57 olmuşken kentimizde %53 civarında kalmıştır. Bu büyümeler cari olduğu için yıllık resmi %65’lik enflasyonu dikkate alırsak aslında reel olarak kredi büyümesi negatif olmuştur. Sektörel kredi büyümesinde ise durum genel olarak sektörümüz aleyhine gerçekleşmiştir. Örneğin ticari krediler ülkemizde %43 artmışken kentimizde %52 artmış, inşaat kredisi ülke genelinde %40 artmışken kentimizde %49 artmış ve turizmde ülke genelindeki %48’lik artışa yakın artış yaşanmıştır. Tarım kredilerinde ise ülkemiz genelinde 2023 yılında %80’lik artış yaşanmışken kentimiz tarım kredilerinde %58’lik artış yaşanabilmiştir. Yani reel olarak tarım kredileri ülke genelinde artmışken kentimizde yarı yarıya azalmıştır diyebiliriz’’ ifadelerini kullandı.
Hallerde alık satım miktarı sürekli düşüyor
‘’Antalyamız hallerindeki aylık işlem miktarı ve fiyatı olmak üzere meyve, sebze ve domates endekslerini Antalya Büyükşehir Belediyesi ile yaptığımız protokol kapsamında her ay düzenli olarak ilan ediyoruz’’ diyen Başkan Çandır: ‘ Endekslerimizden yıllık bazı verileri paylaşmak isterim. Böylece hem kamuoyunu gerçekçi bir anlayışla aydınlatırken hem de ortadaki soruna doğru çözümler önerme olanağına kavuşuruz. Tabii konunun takipçisi olmak da bir o kadar etkili olur. Hallere getirilen miktarlar ve oluşan fiyatlarla ilgilidir. 2010 yılında çıkarılan 5957 Sayılı Hal Yasası gereğince hal içinde ve dışında yaş meyve sebze toptan ticareti mümkün hale getirilmiştir. Eskiden tüm meyve sebzelerin toptan ticareti hal sisteminden geçmek zorundaydı. 2015 yılından itibaren Antalya hallerindeki işlem miktarları her yıl giderek düşmüştür. Örneğin, yıllık işlem miktarı sebzede 2016 yılında 1.6 milyon tondan 2023 yılında 873 bin tona ve meyvede ise 320 bin tondan 210 bin tona gerilemiştir. Yani sebzede %50’ye yakın meyvede ise %40’yakın işlem miktarı azalması olmuştur. Buna karşılık aynı dönemde Antalya’mızın sebze üretimi %30’dan fazla ve meyve üretimi ise %60’dan fazla artmıştır. Yani hal sistemi dışında işlem görme miktarı çok ciddi artmıştır. Ancak bunların tamamının kayıt dışı olduğunu düşünmek doğru değildir. Hal dışında işlem görme durumu da 5957 sayılı kanunla yasaldır. Mevzuata saygılı tüccarlarımız ve ihracatçılarımız kayıtlı ticaret yapmaktadır’’ ifadeleri ile sözlerini sonlandırdı.